Ezop həyatı yaşayan aktyor - İlqar Cahangirov (Fotosessiya)

("Ezop" tamaşasından fotosessiyaya baxa bilərsiniz).

Apollon məbədindən müqəddəs bir əşya ömrünün sonlarında azadlığa çıxmış Ezopun çörək torbasından tapılır. O Ezop ki, ömrü boyu azad olmaq üçün filosof Ksantla mübarizə apardı, azadlıq naminə Ksantın həbəş qamçı vuranının zərbələrinə dözdü. Nəhayət Samos əhalisinin də tələbi ilə Ezop azad oldu.

Ancaq budur, Ezopun çörək torbasından məbədin müqəddəs əşyası çıxır. Oğurluğa görə yalnız qulları ölüm cəzasına məhkum etmirlər. Belədə o, ya azad olduğunu gizlədib yenidən Ksantın evinə qul kimi qayıtmalı, ya da azad insanlar kimi Samosun ən dərin çökəkliyinə atılmalıdır.

Q. Fiqeyredonun məşhur “Ezop” tamaşasının sonunda Ezop bu dillema qarşısında qalır. Hamı ondan yenidən köləliyə qayıdıb yaşamağı xahiş edir. Hətta köhnə ağası Ksant da. O isə uçurumun qarşısından dayanaraq Ksanta deyir: “Ksant, bunu bil ki, bütün insanlar azadlıq üçün yetişiblər. Azadlıq üçün canlarından keçmək üçün yetişiblər. Belə görünür ki, həyat, məhəbbət, yaşamaq üçün mən hələ yetişməmişəm. Amma mən azadam, azad! Göstərin mənə, budurmu azad adamlara məxsus uçurum, deyin hardadır, harda?” Bu sözləri deyib, Ezop özünü uçuruma atır və pərdə enir.


“Ezop”-a baxanlar onun ifaçısını yaxşı tanıyar. Əməkdar artist, köhnə Kamera, indi isə Gənc Tamaşaçılar teatrının aktyoru İlqar Cahangirov. Dostları arasında isə xarakter olaraq Ezopa bənzər, onun qədər açıq fikirli və cəsarətli vətəndaş kimi tanınır.
- Mənə belə gəlir ki, İlqar kimi yaşamaqdansa, Ezop kimi ölmək daha şərəflidir. Bilirsiniz, 44 yaşım var. Belə şərəfsiz yaşamaqdansa Ezop kimi şərəfli ölmək daha yaxşıdır.
- Mənim çalışdığım, vuruşduğum həyat tərzi ki var, yəni azad yaşamaq, azad danışmaq, hər şeyi olduğu kimi görmək, demək istəyirəm, buna görə bəli, Ezopa bənzəyirəm. Ezop mənim yaşayış stimulumdur.

Hər kəsin içində azadlıq eşqi var, azad danışmaq, yaşamaq istəyi var. Niyə yalandan danışmalıyıq, niyə özümüzü görməməzliyə vurmalıyıq, niyə qorxmalıyıq? Qorxaqlıq şərəfsizliyə gətirib çıxarır. Bəzən özümü qorxaq hesab edirəm, bu mənə çox pis təsir edir.

- Yox, O, qorxaq deyil, sadəcə fiziki qorxaqlığı var. Tamaşada xatırlayırsınızsa belə deyir: “Cismani cəza insanın ləyaqətini təhqir edir, onu alçaldır”. Hüseyn Cavid Sibirdə məhbus olarkən qapı açılanda qorxudan çarpayının altında gizlənirdi. Təsəvvür edin, kiminsə əli qalxanda, qırmanc səsi gələndə, o, qorxudan gizlənirdi. Görün onun ləyaqəti necə tapdalanırdı. Məgər bu gün H. Cavid, M. Muşviq yoxdur? Var...

"Ezop" tamaşasından
fotosessiyaya baxa bilərsiniz.


-Mən belə deməzdim. Rəhmətlik Elmar elə Ezop idi də. Qorxmadı ki. Dedi də. Yəni Ezop necə sahibinin üzünə - Ksanta sözünü dedi, o da öz sözünü dedi. Dedi və öldü.
- Hə də, bilirdi ki, öldürəcəklər. Ezop niyə qul olmaq istəmədi, tamaşanın sonunda var axı, o qul olduğunu desəydi, sahibi ona sahib çıxacaqdı, ona müəyyən işgəncə versə də, o ölümdən xilas olacaqdı. Amma o daha qul olmaq istəmədi, dedi “mən qul deyiləm!” Azad adamın isə cəzası ölüm imiş. Və o ölümə özü getdi.
-Ac canavar gəzərkən boynu xaltalı kök bir itlə rastlaşıb ondan soruşur: “Kimdir səni belə yedirdib kökəldən?” İt şövq ilə deyir: “Kim olacaq, sahibim ovçu.” Canavar baxıb-baxıb deyir: “Allah belə bir həyatı mənə qismət eləməsin. Boynu xaltalı olmaqdansa, ac yaşamaq daha yaxşıdır.”

Biz görmürük, amma belə insanlar var. Onlar ac yaşamağı boynu xaltalı yaşamaqdan üstün tuturlar. Üzə çıxmırlar, insanlardan qaçırlar, amma özləri üçün kişi kimi yaşayırlar.

Amma elələri də var, gizlənmir, əksinə mübarizə aparırlar. Belələrinin də cibinə ya nəyisə atdırırlar, tutdururlar, ya da ki, güllə ilə ağzından vurdururlar...

- Təbii. Ksantın yoldaşı Kleya əslində insan sevmək istəyirdi, ürəyi olan, vicdanı olan, şəxsiyyəti olan insan. O, sevgisinə qarşı sevgi görmək istəyirdi. Bunlar yalnız Ezopda, ümumiyyətlə bu tipli insanlarda olar. Axı yaltaq, riyakar, qorxaq insanda qadın hansı romantik şeylər tapa bilər? Ona görə Kleya Ezopu sevdiyini etiraf etdi, ona “məni ağuşuna al” dedi.

- Qadından deyil, sevgidən imtina etdi. Axı biz sevəndə də qul oluruq. Ezop sevməklə azadlığını itirəcəyindən qorxurdu.
- Bəli, seviləndə insan daha çox qul olur. Ezop, görünür, sevilməkdən qorxurdu.

- Mən Ezop kimi cürətli ola bilmərəm, ola bilməmişəm. Mentalitet, ənənəvi təfəkkür, “böyük-kiçik” söhbətlərindən qurtula bilmişəm, azadlığımı qazana bilmişəm, amma sevgi qarşısında bunu bacarmamışam. Sevgi çox pis şeydir (susur). 10 il onun qulu olmuşam, elə indi də. Mən bu məsələdə Ezop ola bilmədim.

- Təbii ki, həmin anı insan özü də yaşayır hissi. İctimai statuslarımız, real vəziyyətlərimiz çox bənzəyir.

Təsəvvür edin, bir qadın öz bətnində bəslədiyi uşağı sonra onun əlinə verəndə o necə sevinər, söz tapa bilməz sevincini bölüşsün, Ezop da “Azadlıq kağızı”-nı əlinə alanda bu hissləri keçirirdi. Təbii ki, mən də Ezop kimi sevinirəm. Çünki hər kəs azad olmaq istəyir. Mən də onu içimdə gəzdirirəm.
- Dünyanı gəzmək lazım deyil, azad olum, elə öz kəndimdə, öz məhəlləmdə yaşayım. Mənim yaşadığım qəsəbədə - Ceyranbatanda “Mədəniyyət mərkəzi” tikilib, deyəsən bu gün-sabah açılışı olacaq. Dünən girdim ora, ansambl məşq edirdi. Baxdım zala, çox gözəl idi, çox gözəl binadır, amma mədəniyyət, teatr binası deyil. O YAP-ın iclas zalıdır, vəssalam. Dayana bilmədim, çıxdım ordan. Mənə çox pis təsir etdi. Səhnə, pərdə, qapı deyilən şey yox idi. “Mədəniyyət evi” adıyla tikdikləri şey iclas zalıdır, özü də YAP-ın.

- Əlbəttə bir-iki dəfə olub. Demişəm axı niyə hamı kimi yaşaya bilmədim. Palazdı da, sən də bürünüb sürün. Ezop niyə bu cür yaşaya bilmədi? Ksant öz arvadını Ezopa vermişdi, amma niyə o imtina etdi, belə yaşamadı? Tamaşada Ezop deyirdi ki, içimdə elə bir şey var ki, hətta qamçı belə onu çıxara bilməyib, nədir o? Vicdan.